فلدسپات یا فلدسپار (feldspar) نوعی کانی بلورین سبلیکاته (یک ترکیب شیمیایی که در ساختار آن سیلیس وجود دارد) است که از سیلیکات آلومینیم و سدیم و پتاسیم و کلسیم تشکیل شده و اغلب در سنگ‌های آذرین یافت می‌شود؛ زیرا معمولاً هنگام سرد شدن در ماگما رسوب می‌کنند. همچنین فلدسپات در سنگ‌های رسوبی و دگرگونی نیز دیده می‌شود. فلدسپات‌ها به سه گروه کلسیت، پتاسیک و سدیک تقسیم‌بندی میشوند. آنورتیت به فرمول شیمیایی (CaAl2Si2O8) فلدسپات نوع کلسیت استو آلبیت به فرمول شیمیایی (NaAlSi3O8) فلدسپات نوع سدیک و پتاسیم فلدسپات به فرمول شیمیایی (KAlSi3O8) فلدسپات نوع پتاسیک آن است. نام این سنگ‌ها از دو کلمه feld به معنی صحرا و spar به معنی لکه گرفته شده است. جالب است بدانید که فلدسپارها پس از رها شدن در مناطق بیابانی به دلیل هوازدگی لکه‌های سفید رنگ از خود به جای می‌گذارند، به همین دلیل به آنها فلدسپار می‌گویند.
فلدسپات فراوان‌ترین کانی موجود در طبیعت است و بیش از ۵۰ درصد پوسته زمین را تشکیل می‌دهد.
مواد معدنی فلدسپات دارای یک طیف شگفت آور از خواص فیزیکی مشترک هستند. اکثر مواد معدنی موجود در فلدسپات دارای دو جهت شکاف کامل هستند که تقریباً از زاویه‌های راست قطع میشوند. آنها نه تنها دارای زاویه شیب تقریباً یکسانی برای برش‌های خود هستند، بلکه دارای سختی موهس و وزن مخصوص یکسانی نیز هستند.
معمولا وزن مخصوص فلدسپات‌ها در محدوده ۲.۵-۲.۸ هست در حالی که سختی موهس آنها حدود ۶ تا ۶.۵ است. علاوه بر تمام این شباهت‌ها در خصوصیات فیزیکی ، تمام مواد معدنی فلدسپات دارای براقیت زجاجیه‌ای هستند که بیشتر روی صورتپ‌های خوشه ای مرواریدی قرار دارد. این خصوصیات یک روش عالی برای شناسایی این مواد معدنی می‌باشد.
شناسایی این مواد معدنی در سنگ های آذرین برای افرادی که با شکاف فلدسپات آشنا هستند بسیار آسان می باشد. هرچقدر بلورهای این ماده معدنی کوچک تر باشند ، هنگام بررسی سنگ آذرین با استفاده از لنز دستی ، به راحتی می توان آنها را جدا از سایر مواد معدنی دانست ، زیرا ویژگی های آن به راحتی قابل شناسایی است.
بسیاری از کاربردهای فلدسپات از رفتار منحصر به فرد آن تحت تاثیر حرارت ناشی می‌شود. این مواد معدنی تمایل دارند که در محدوده ۷۰۰ تا ۸۰۰ درجه سانتی گراد یک حالت انتقالی شکننده به شکل پذیری داشته باشند و بنابراین اغلب مانند شار رفتار می‌کند.
ساختار بلوری گروه‌های فلدسپات به قدری مشابه است که ممکن است به صورت نوارهای متناوب نازک در یک نمونه ایجاد شوند. این گونه مخلوط فلدسپات پرتیت نامیده می‌شود.
برای خرید و یا فروش معدن فلدسپات با کارشناسان ما با شماره‌‌ی ۰۹۱۳۷۷۰۹۷۲۷ تماس حاصل فرمایید.
کاربرد فلدسپات‌ها در زندگی روزمره ما و صنایع به اندازه میزان و انواع آن در طبیعت فراوان است به شکلی بسیاری از وسایلی که ما روزانه استفاده میکنیم مانند کاشی های کف و حمام ، شیشه برای آب آشامیدنی و سایر مایعات، فایبرگلاس مورد استفاده برای عایق و انواع مختلف ظروف آشپزخانه ما همگی از فلدسپات ها ساخته میشوند. اگر بخواهیم تنها به مهم ترین کاربرد های فلدسپات اشاره کنیم می‌توان موارد زیر را نام برد.
فلدسپات یک ماده حیاتی در تولید شیشه است زیرا تمایل دارد به عنوان یک کاتالیزور در فرایند تولید شیشه عمل کند. فلدسپات دمای کوارتز را کاهش می‌دهد و به طور همزمان به حفظ ویسکوزیته شیشه تولید شده کمک می‌کند. محتوای قلیایی فلدسپات باعث می‌شود که به عنوان یک شار در شیشه سازی عمل کند. شارها نقطه ذوب کلی یک مخلوط معین را کاهش می دهند. علاوه بر این، فلدسپات به واسطه یون‌های آلومینا و کلسیم خود می‌تواند به شیشه خواص مطلوبی مانند افزایش سختی، دوام و مقاومت در برابر حملات شیمیایی بدهد. برای مقاصد شیشه‌سازی، فلدسپات‌ها تا ۰.۸۵ میلی‌متر (۲۰ مش) آسیاب می‌شود.
فلدسپات مهمترین ماده اصلی، علاوه بر خاک رس در تولید سرامیک محسوب می‌شود. این ترکیبات دمای ذوب مشخصی ندارد، زیرا در دماهای مختلف به آرامی ذوب می‌شود. این یکی از مزایای مهم فلدسپات است زیرا ذوب خاک رس و کوارتزها را تسریع می‌کند ، در حالی که به طور همزمان امکان تعدیل این مرحله مهم را در فرآیند تولید فراهم می کند. به طور کلی از آنها به عنوان کاتالیزور شار برای تولید پوشش شیشه‌ای در دمای پایین استفاده می‌شود. همچنین از آنها به عنوان منبع آلومینا و مواد قلیایی در لعاب استفاده می‌شود
غالباً فلدسپات‌ها مقاومت، دوام و مقاومت بدنه سرامیک را بهبود می‌بخشند. همچنین، آنها سایر ترکیبات گروهی را ذوب، نرم و مرطوب می‌کنند. فلدسپات‌های گرید سرامیکی معمولاً تا ۷۵ میکرومتر (۲۰۰ مش) آسیاب میشوند
درست مانند ساخت شیشه، اجزای اساسی فلدسپات‌ها (سدیم ، پتاسیم و کلسیم) مانند شار رفتار می‌کنند ، فلدسپات معمولاً با کربنات سدیم بدون آب (خاکستر سودا) ترکیب شده و برای کاهش دمای ذوب و افزایش قابلیت ذوب تمام اجزای سازنده سرامیک استفاده میشوند. علاوه بر این، فلدسپات میزان لک شدن بدنه سرامیک را در حین پخت کنترل می‌کند.
فلدسپات به عنوان یک پیگمنت در تولید رنگ‌ها و چسب‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پیگمنت یا رنگدانه ذرات جامد پودری و بسیار ریزی است که در تهیه رنگ مورد استفاده قرار می‌گیرند. ذکر این نکته ضروری است که پیگمنت‌ها می‌توانند بی‌رنگ باشند مانند فلدسپات از این نوع پیگمنت‌ها معمولاً برای کاهش هزینه‌های تولید رنگ استفاده می‌شود.
فلدسپات به دلیل pH پایدار، خنثی بودن از نظر شیمیایی، پراکندگی خوب، ضریب شکست چشمگیر، مقاومت در برابر یخ زدگی، مقاومت بالا در برابر سایش و ویسکوزیته کم یکی از مناسب ترین پرکننده‌ها برای لاستیک‌ها و پلاستیک‌ها است. لازم به ذکر است وجود ناخالص‌هایی مانند مس، منگنز و آهن حتی به میزان ناچیز بر پایداری اکسایشی پلاستیک ها اثر منفی می‌گزارد.
فلدسپات در ساخت ظروف بهداشتی، لعاب کاشی و سرامیک، ظروف غذاخوری، ظروف کادویی، برقی و مینا استفاده می‌شود. در وسایل بهداشتی از فلدسپات برای تسهیل روند بهینه سازی استفاده می‌شود.
فلدسپات همچنین دارای مصارف دیگری است که شامل اورتان ، ساینده‌های ملایم، رنگ ها، جوشکاری پوشش قرمز، تولید فولاد و فوم لاتکس است.
فلدسپات، همراه با کائولن و کوارتز (به عنوان نوعی سیلیس) از اجزای اصلی در سرامیک‌های چینی مدرن هستند. این نوع پرسلان نسبت به انواع “خمیر نرم” قوی‌تر بوده و احتمال ترک خوردگی بسیار کمتری دارد.
با توجه به اینکه معادن فلدسپات شناخته شده در ایران در ارتباط با توده‌های نفوذی هستند و محل قرار گرفتن این توده ها اکثراً در زون های گسله و تکتونیکی است و با توجه به این که ایران یک سرزمین فعال می‌باشد بالطبع ذخایر فلدسپات در آن بسیار فراوان است. در ایران حدود ۲۰ معدن فلدسپات فعال وجود دارد که تولیدات خود را اغلب به کارخانه‌های شیشه سازی و تولید سرامیک و کاشی تحویل میدهند. این معادن اغلب در استان‌های همدان، مرکزی، زنجان، یزد، اصفهان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی و آذربایجان غربی پراکنده شده‌اند.
از میان ۱۶ کشور ارزیابی شده که بیشترین تولید فلدسپات در جهان را دارند، ترکیه با تولید ۵ میلیون تن از این ماده معدنی در سال ۲۰۱۵ توانست جایگاه اول را به خود اختصاص دهد. ایتالیا نیز در مجموع موفق به تولید ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تن فلدسپات شد و در جایگاه دوم قرار گرفت. اما جایگاه سوم با تولید ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن به چین اختصاص داشته است. ایران نیز با تولید ۶۰۰ هزار تنی توانست جایگاه ششم را به دست آورد. سهم ایران از تولید این ماده معدنی نزدیک به ۳ درصد است.
ما در این صفحه در رابطه با فلدسپات و کاربرد آن سخن گفتیم و در این باره اطلاعات مفیدی به شما همراهان گرامی ارائه دادیم و اینک در انتها امیدواریم مطالب این صفحه برای شما مفید بوده باشد.